Wybrane przykłady interesujących lirycznie piosenek BTS - część 1 (Baepsae)

Jak wiemy, BTS często jest chwalone za swoje teksty piosenek, które wyróżniają się spośród większości kpopowych piosenek o miłości.

Oto kilka przykładowych tekstów BTS, wraz z kontekstem, dla lepszego zrozumienia. Jest wiele innych tekstów piosenek BTS zasługujących na uwagę, ale skupię się tylko na niektórych z nich, bo trwałoby to za długo.


Zacznijmy może od Baepsae, które uwielbiam.

Na pierwszy rzut oka, piosenka nie wydaje się mieć głębszego sensu, ale w zasadzie porusza 4 ważne tematy.

1. Koreańską alegorię ogoniatki i bociana, używaną by zdyskredytować innych

2. Sytuację na koreańskim rynku pracy (obserwowaną też na innych rynkach)

3. Alegorię 'łyżek' odnoszącą się do 'klas' społeczeństwa koreańskiego

4. Odniesienie powyższych uprzedzeń do sytuacji BTS, pochodzących z małej wytwórni

Wątek 1 - Wyśmiewanie wysiłku ogoniatek

Ogoniatka (baepsae) jest ptakiem z rodziny wróblowych, ale w tej piosence można to przetłumaczyć jako underdog (ktoś stojący na przegranej pozycji). 

W Korei kogoś, kto pogrąża się, próbując naśladować kogoś lepszego od siebie, określa się mianem ogoniatki (baepsae). Jest to więc obraźliwe słowo, mające na celu wyśmianie wysiłku underdogów.

Bierze się to z koreańskiego powiedzenia: "Jeśli ogoniatka spróbuje naśladować kroki bociana, połamie sobie nogi". (뱁새가 황새 걸음을 걸으면 가랑 가 찢어진다), które praktycznie mówi, że Ci urodzeni bez koneksji, powinni znać swoje miejsce. W Korei mogą patrzeć na Ciebie z góry, jeśli zaczynasz od zera, nie mając wsparcia finansowego ani koneksji i powiedzą Ci, że nie masz szans, by odnieść sukces nawet jeśli będziesz ciężko pracować. Potem zmieniają zdanie i powiedzą Ci, że nie odnosisz sukcesów, ponieważ nie starasz się wystarczająco mocno/nie pracujesz ciężko (zamiast wyrównać nierówności, by wysiłek underdogów się opłacił).

Przykład ogoniatki - na zdjęciu Aegithalos caudatus

Jak widać taki maluszek nie ma szans dotrzymać kroku bocianowi.

Wątek 2 - Sytuacja na rynku pracy

Z racji tego, że ogoniatka (Bapsae 뱁새) i bocian (Hwangsae 황새) mają kompletnie różną długość nóg, BTS używa ich jako odniesienia do sytuacji ludzi urodzonych w okresie wyżu demograficznego i ludzi urodzonych trochę przed 2000 rokiem, tzw. millenialsów.

W drugim wersie Suga mówi:

'Mam nogi ogoniatki, ty nogi bociana,

Mówią, że nogi bociana są warte miliony.

Moje nogi są krótsze, jak więc mogę osiągnąć to samo?

Mówią, że to nie ma znaczenia, bo pochodzimy z tego samego miejsca"

Zasadniczo sprowadza się to do obecnej sytuacji gospodarczej w Korei. Pokolenie wyżu demograficznego narodziło się w czasach wielkiego rozwoju ekonomicznego. Wtedy wykształcenie miało jakieś znaczenie, rynek pracy się rozwijał, tworzone były dobre miejsca pracy czekające na absolwentów, ludzie pobierali się i z łatwością kupowali domy przed osiągnięciem 25 lat. 

W przeciwieństwie do millenialsów: krach w 2008  roku, wzrastające koszty edukacji, ceny nieruchomości poszły w górę, a runek pracy nie rozwija się tak jak kiedyś. Wszystko to oznacza, że pracy do wzięcia jest mniej, zarabiają za nią mniej, trudniej im zaoszczędzić i dlatego trudniej też osiągnąć te same cele w wieku 25 lat, co wcześniejszemu pokoleniu. Tak, millenialsi "pochodzą z tego samego miejsca" (Korea Południowa), ale ich sytuacja jest kompletnie różna od sytuacji ich rodziców, bo żyją w innych warunkach. Już nie jest im pisany sukces tylko dlatego, że są wykształceni i żyją w kraju rozwiniętym. 

Cała piosenka pełna jest odniesień do trudnej sytuacji obecnego pokolenia, np.

'W mojej pracy na niepełnym etacie, moją zapłatą ma być 'doświadczenie'

Odnosi się do typowego przekonania, że trzeba zdobyć doświadczenie w pracy, zanim zacznie się w niej zarabiać. Stażyści zasuwają nieraz ciężej od etatowych pracowników, ale nie otrzymują godziwej zapłaty. 

'Mówią, że jesteśmy pokoleniem, które poddało/zrezygnowało (z tych rzeczy)'

Jest to odniesienie do popularnego w Korei twierdzenia, że pokolenie millenialsów zostało zmuszone do zrezygnowania z 5 rzeczy: pracy, życia społecznego, małżeństwa, domu i dzieci. BTS odniosło się również do tego w piosence Dope . Ludzie często krytykują to młode pokolenie za rezygnowanie z tych ważnych wartości, a nie uwzględniają, że to sytuacja, w której się znajdują utrudnia im osiągnięcie tych rzeczy. Często dobrze wykształceni Koreańczycy nie mogą znaleźć pracy, bo stanowiska są już obsadzone, a gdy pracują, nie mają czasu na życie społeczne i miłość, bo pracują po godzinach, podczas gdy starsze pokolenie zleca im kolejne projekty. W Korei hierarchia społeczna jest bardzo surowo przestrzegana, nie można sprzeciwiać się starszym/osobom pracującym dłużej w firmie, a to stwarza możliwość do nadużywania władzy przez szefów/starszych współpracowników.

, 

'Hwangsae/bociany/starsze pokolenie chce to utrzymać.'

Starsze pokolenie jest już ustawione i ani myśli, by zmienić sytuację na łatwiejszą dla millenialsów. 

To polskie tłumaczenie dobrze oddaje sens piosenki

Wątek 3 - Podział na 'klasy' społeczeństwa koreańskiego

Ostatnimi czasy (od 2015 roku) srebrna łyżka stała się symbolem zaostrzającego konfliktu a raczej podziału w zhierarchizowanej Korei Południowej. Ten fenomen jest szeroko dyskutowany na stronach internetowych i stał się nowym slangiem często używanym przez młodych ludzi. Jest to tzw. Teoria klasowa łyżek i według tej teorii bogactwo i status społeczny człowieka jest podzielony na 4 grupy łyżek, a konkretnie złotej (금), srebrnej (은), brązowej oraz zanieczyszczonej/brudnej (흙). 

Srebrna łyżka jest wspomniana w powyższej piosence i można ją porównać do zachodniego powiedzenia 'urodzony ze srebrną łyżką w ustach', a w Polsce do powiedzenia 'w czepku urodzony'.

W zachodniej kulturze ludzi, którzy urodzili się w bogatej rodzinie określa się ludźmi urodzonych ze srebrną łyżką w ustach.

Teoria łyżek klasyfikuje koreańskie społeczeństwo na 4 klasy/kategorie.

Pierwszą są złote łyżki. Oznaczają najbogatszych i najbardziej uprzywilejowanych obywateli Korei Południowej. Wszystkich tych, którzy urodzili się w prestiżowych i zamożnych rodzinach. Dlatego zajmują najbardziej wpływową pozycję w strukturze klas. Do tego statusu ekonomicznego należy jakieś 0,1% społeczeństwa.

Srebrna łyżka reprezentuje relatywnie bogate rodziny z mające oszczędności rzędu 1-2 miliony dolarów i zarobki na poziomie 100-200 tysięcy dolarów rocznie. Są lepiej sytuowani niż niższe klasy i jest ich ok. 3% w Korei Południowej.

Brązowa łyżka symbolizuje 10% populacji z rocznymi zarobkami 50-100 tysięcy dolarów rocznie, a więc to klasa średnia. 

Zanieczyszczonymi/brudnymi łyżkami określa się całą resztę. Zwłaszcza rodziny z bardzo niskimi zarobkami, które nie są w stanie cieszyć się pewnymi luksusami. Z powodu ich statusu ekonomicznego ich dzieci mają ograniczone możliwości.

Nazywają mnie ogoniatką. Nasze pokolenie nie ma łatwo. Dawaj, (do)goń ich! Z powodu tych co narodzili się przed nami, jestem wycieńczony.

Młodzi Koreańczycy narodzeni w biednych rodzinach automatycznie identyfikują się jako brudne łyżki. Ostatnio 'brudne łyżki' zaczęli głośno wyrażać swe niezadowolenie z powodu barier jakie napotykają, jeśli chodzi o możliwości zdobycia zatrudnienia i awansu społecznego, bowiem ich status społeczny utrudnia im to na wiele sposobów. Uważają, że te etykiety są niesprawiedliwe i obraźliwe dla ich pochodzenia rodzinnego.

Jednak bycie 'złotą łyżką' również stało się obelgą. Ci, którzy, są bogaci, są widziani jako ci którzy odziedziczyli wiele korzyści (głównie majątek) od ich zamożnych rodziców. Implikuje się, że są rozpieszczeni i nie pracują ciężko, a również że niższe klasy też zdołałyby odnieść sukces, gdyby tylko miały te same możliwości jak złote łyżki. Wydaje się, że mimo ciężkiej pracy brudnych łyżek, koreańskie społeczeństwo docenia tylko bogatych. 

"Ah przestań gadać o "wysiłku". Ah, to sprawia, że cierpnie mi skóra. Ah, "włóż w to więcej wysiłku", "włóż w to więcej wysiłku". Ah, naprawdę nie masz szansy - zgodnie z oczekiwaniami (tak jak przewidywałem)"

W Korei Południowej dzieci są uczone w młodym wieku, że każda kropla potu zapobiegnie każdej kropli łez, gdy będą one stare. W zamian społeczeństwo obiecuje im bogactwo, szczęście, bezpieczeństwo i wolność, jeśli poświęcą wszystko i "włożą w coś dużo wysiłku". Ale potem okazuje się, że nie ma dla nich pracy i pieniędzy. I tak wielu jest skazanych na porażkę. Nic dziwnego, że wtedy wyładowują swoją frustrację na ludziach, którzy odnieśli sukces dzięki specjalnym przywilejom ze względu na powiązania rodzinne złotych łyżek.

W 2015 roku około 200  studentów Uniwersytetu w Seulu zostało zapytanych w ankiecie co sądzą o społecznej teorii łyżek i rezultaty mówią same za siebie.

Pytanie 1: Czy kiedykolwiek osobiście natknąłeś się na jakieś przeszkody z powodu Twojej 'klasy łyżkowej'?

1. Tak - 21%

2. Nie - 79%

Pytanie 2: Czy uważasz, że możliwe jest pokonanie swojej 'klasy łyżkowej' poprzez wyłącznie swoje wysiłki?

1. Możliwe - 52%

2. Niemożliwe - 48%

Pytanie 3: Twoim zdaniem, jak bardzo status społeczno-ekonomiczny Twoich rodziców wpływa na Twoją przyszłość?

1. Ogromnie -12,3%

2. Trochę - 55,7%

3. Nieznacznie - 21,7%

4. Wcale - 10,3%

Pytanie 4: Twoim zdaniem, co jest najtrudniej pokonać w systemie klasy łyżkowej?

1. Edukacja/wykształcenie -21,7%

2. Zatrudnienie - 23,2%

3. Małżeństwo - 11,1%

4. Inwestycja w przyszłe cele - 40,6%

5. Inne - 3,4%

Pytanie 5: Jaki jest Twój stosunek do 'społecznej teorii łyżek', która klasyfikuje młodych w zależności od statusu spełeczno-ekonomicznego rodziców?

1. Bardzo pozytywny - 3,7

2. Pozytywny - 16,3

3. Negatywny (przejdź do pytania 5.1) - 53,7

4. Bardzo negatywny (przejdź do pytania 5.1) - 26,3

Pytanie 5.1: Dlaczego Twój stosunek do teorii łyżek jest negatywny?

1. Bycie dyskryminowanym z powodu statusu finansowego rodziców jest po prostu krzywdzące - 46,2%

2. Terminy łyżek są używane przez tych, którzy skarżą się na swój status w życiu, ale nie czynią żadnych wysiłków, by go zmienić - 27,6%

3. Obrzydliwe jest segregowanie ludzi - 24,5%

4. Inny powód - 1,7

Pytanie 6. Co teoria łyżek ujawnia o Korei?

1. Obrazuje ona trudności z pokonaniem różnic ekonomicznych istniejących w społeczeństwie - 68%

2. Obrazuje ona psychologię, którą posługują się ludzie, by usprawiedliwić swoje trudne położenie - 23,1%

Koreański bloger napisał: "Tutaj , główny nacisk kładziony jest na powiększającej się rozbieżności między złotymi a brudnymi łyżkami, a raczej pogłębiającym się rozwarstwieniu między bogatymi i biednymi od urodzenia. Ta struktura jest jeszcze bardziej ironiczna w naszym narodzie, okrytym niechlubną sławą za przesadne rywalizowanie ze sobą na dosłownie każdym polu.  Innymi słowy, teoria łyżek wyjaskrawia to, że młodsze pokolenie Korei Południowej jest ironicznie zmuszone do wzięcia udziału w zawistnie konkurencyjnym systemie, wypruwając sobie żyły w wyścigu szczurów, zupełnie bez powodu - bo przecież awans w tym systemie jest niemożliwy".

"To moja wina? (że mi się nie powiodło) Żartujesz, nie? To ma być sprawiedliwe? Czy oszalałeś? To jest właściwe? Chyba sobie żartujesz!  Chyba sobie żartujesz!  Chyba sobie żartujesz!"

Student Narodowego Uniwersytetu Seulskiego popełnił samobójstwo, zostawiając swoje ostatnie słowa na stronie internetowej uniwersytetu, pisząc: "Chciałem pozostać lojalny, ale jedynym kolorem w moim życiu na zawsze miał pozostać tylko kolor łyżki".

"Zmień zasady, zmień, zmień. Ci, którzy przyszli przed nami chcą je utrzymać, chcą je utrzymać. Ale my się na to nie zgadzamy, bang bang. To nie jest normalne, nie jest normalne."

Wątek 4 - BTS jako idole z małej wytwórni

BTS sami byli nazywani brudnymi łyżkami przez to, że pochodzili z małej/biednej wytwórni. 

Koreański przemysł muzyczny w czasie debiutu BTS zdominowany był (i nadal jest) przez 3 wielkie wytwórnie (YG, SM oraz JYP), które działają od lat i mają ogromne wpływy i powiązania z telewizyjnymi producentami programów muzycznych, ogólnie telewizją, dziennikarzami oraz radiem. Grupy z tych wytwórni mają gwarantowane, że ich aktywności będą nagłaśniane i promowane pozytywnie w mediach, dostaną dużo czasu antenowego, będą mogły pojawić się w popularnych programach telewizyjnych (variety shows), a więc ludzie się o nich dowiedzą i zdobędą z łatwością fanów. 

Inaczej sprawa ma się z idolami, którzy debiutują w małych wytwórniach. Z powodu tego, że ich wytwórnie nie mają dużo pieniędzy, producenci telewizyjni nie są zainteresowani promowaniem ich. 

BTS często mówiono, że nie dadzą rady zdobyć popularności, tymczasem ci udowodnili, że ogoniatka może dogonić boćka, a nawet go przegonić. Są inspiracją dla wielu underdogów i przykładem, by nie ustawać w wysiłku.

I też się muszę uderzyć w pierś, bo gdy debiutowali - chociaż widziałam, że mają talent i coś ciekawego do zaoferowania w tekstach - nie sądziłam, że odniosą sukces w Korei. (2013 rok to był zły rok dla idoli z małych wytwórni - co chwila biedne wytwórnie bankrutowały, a członkowie odchodzili, bo trudno było się przebić w tym zdominowanym przez wielką trójkę przemyśle muzycznym). Wytwórnia BTS też była w kryzysie, zadłużona, ale członkowie zostali razem, nadal pracując, pisząc piosenki i teksty, ćwicząc jedne z najtrudniejszych choreografii w kpopie, aż fanów zaczęło powoli przybywać. 

A teraz piszą historię kpopu, dokonując w Ameryce czegoś, czego nie zdołały dokonać grupy z wielkich 3 wytwórni, mimo że wiele razy próbowały.

Ukłony, Bangtan.